Cliëntenraden

Medezeggenschap van cliënten

In de ‘Visie op medezeggenschap van cliënten’, die eind 2019 met akkoord van de centrale cliëntenraad is vastgesteld, is beschreven hoe de medezeggenschap van cliënten in De Zorgcirkel wordt ingevuld en welke uitgangspunten en waarden we daarbij hanteren. We onderscheiden twee vormen van medezeggenschap van cliënten: formele en informele medezeggenschap.

Formele medezeggenschap

Formele medezeggenschap betreft de medezeggenschap via een vertegenwoordigende cliëntenraad (CR). De CR heeft informatie- en adviesrechten op basis van de Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen (Wmcz). Deze vorm van medezeggenschap wordt ook wel indirecte participatie genoemd.

Op dit moment is de formele medezeggenschap in De Zorgcirkel op twee niveaus belegd: enerzijds bij de centrale cliëntenraad (CCR) en anderzijds bij de lokale cliëntenraden (CR’en). Om de inrichting van de formele medezeggenschap aan te laten sluiten bij de inrichting van de zeggenschap in het door De Zorgcirkel gekozen regiomodel, is het voornemen om de formele medezeggenschap van lokaal naar regionaal niveau te verleggen. Dit betekent dat er naast de huidige CCR, die de medezeggenschap uitoefent op het strategische niveau van het bestuur van De Zorgcirkel, regionale cliëntenraden (RCR’en) komen met (formele) medezeggenschap op het niveau van het bestuur van de regio’s: de regioteams. Het gevolg daarvan is dat de huidige lokale CR’en naar verwachting in de loop van 2020 verdwijnen.

In het verslagjaar zijn de cliëntenraden, samen met de regiodirecteuren/-teams en in iedere regio in een eigen tempo en op een eigen wijze, aan de slag gegaan met de voorbereiding van de regionalisering van de cliëntenraden, die in 2020 zijn beslag moet krijgen. Daarbij zal ook rekening worden gehouden met de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz), die eind 2019 door de Eerste Kamer is vastgesteld. De wet is op 1 juli 2020 in werking getreden.

Informele medezeggenschap

Bij informele medezeggenschap gaat het om directe participatie ofwel inspraak van cliënten (en hun naasten) met betrekking tot zaken die direct van invloed zijn op hun dagelijkse leven: bijvoorbeeld algemene zaken rondom zorg en verzorging, hygiëne, activiteiten, maaltijden, welzijn en welbevinden, uitstapjes, het betrekken van mantelzorgers en vrijwilligers en feestdagen. Voorbeelden van de manier waarop inspraak vorm kan krijgen, zijn: familiebijeenkomsten, huiskamergesprekken, klankbord-, expert- en themagroepen, commissies en bijvoorbeeld enquêtes, vragenlijsten of digitale methodes (platform, website), cliëntenspreekuur of belrondes. De uitkomsten van de informele medezeggenschap vormen belangrijke input voor de formele medezeggenschap.

Beide vormen van medezeggenschap zijn van evenveel waarde en vullen elkaar aan. Uiteraard zijn deze aanvullend op de individuele zeggenschap (zelfregie) van de cliënt (of diens vertegenwoordiger) over zijn eigen specifieke zorgproces en leefsituatie. Zelfregie van  de cliënt vormt de basis voor medezeggenschap.

Centrale cliëntenraad

Samenstelling en deskundigheid

De Zorgcirkel heeft lokale cliëntenraden voor de verschillende locaties en een centrale cliëntenraad (CCR) met vertegenwoordigers uit de regio’s. De CCR had op 31 december 2019 vier leden: Anita Löwenhardt, die op 25 april tijdens de ledendag voor cliëntenraden het voorzitterschap heeft overgenomen van Leo van Berkel, Liesbeth Roet (vicevoorzitter), Bas Steensma (secretaris) en Nico Reus (lid). Voor de zetel in de CCR vanuit de regio Edam-Volendam is sinds april, met het vertrek van Thom de Jager, een vacature. De CCR wordt ondersteund door een onafhankelijk ambtelijk secretaris: John Hekelaar.

De CCR behartigt de gemeenschappelijke belangen van cliënten. De CCR maakt daarbij actief gebruik van zijn rechten op basis van de Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen (Wmcz). In het huishoudelijk reglement van de CCR zijn de profielen van de CCR-leden en de onafhankelijk ondersteuner (ambtelijk secretaris) beschreven. De raad van bestuur en de CCR hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten die op 1 januari 2017 in werking is getreden. Deze overeenkomst zal in 2020, in het kader van de voorgenomen regionalisering van de medezeggenschap van cliënten, worden herzien. Dan wordt ook een medezeggenschapsregeling opgesteld, gebaseerd op de nieuwe Wmcz 2018. Deze wet is op 1 juli 2020 in werking getreden.

Overleg en informatie

De raad van bestuur (RvB) informeert de CCR regelmatig en uitgebreid over strategische thema’s. De CCR ontvangt nieuwsbrieven waarin thema’s en (voorgenomen) besluiten uit het RvB-overleg zijn vermeld. Naast het reguliere overleg tussen RvB en CCR, dat vijf tot zes keer per jaar plaatsvindt, is sprake van frequent informeel contact tussen RvB en CCR. Aansluitend aan het reguliere overleg vindt een zogenoemd ‘benen op tafeloverleg’ plaats. Dit overleg is bedoeld om in een informele sfeer van gedachten te wisselen over ontwikkelingen die cliënten en de CCR betreffen. Een afvaardiging van de raad van toezicht (RvT) is in het verslagjaar twee keer bij het reguliere overleg tussen RvB en CCR aanwezig geweest.

De CCR nodigt met enige regelmaat managers of andere medewerkers uit voor een nadere kennismaking of toelichting op een specifiek thema. Zo zijn in 2019 onder andere de managers Kwaliteit & veiligheid (K&V), Finance & control (F&C), Innovatie, informatievoorziening en ICT (II&I), Vastgoed en Nieuw wonen en de Cirkeldis op bezoek geweest bij de CCR. Ook heeft de CCR een presentatie over persoonsgericht werken (PGW) gekregen en een update over de geriatrische revalidatiezorg (GRZ).

De CCR onderhoudt ook contact met de andere inspraakorganen. Zo heeft de CCR in het verslagjaar twee keer overleg gehad met de ondernemingsraad (OR) en kennisgemaakt met de verpleegkundige en verzorgende adviesraad (VVAR).

De CCR wordt geregeld uitgenodigd voor bijeenkomsten, zoals het Kwalifestival dat op 7 november 2019 plaatsvond en een bijeenkomst waarin de jaarplannen van de vakgroepen zijn gepresenteerd. De CCR heeft in het verslagjaar onder andere deelgenomen aan het strategieteamoverleg, het kwaliteitsberaad, commissies op gebied van eten en drinken, adviescommissies in het kader van de werving en selectie van leidinggevenden en bijeenkomsten over  kwaliteitszorg en in het kader van externe  samenwerking.

Op 25 april werd de jaarlijkse ledendag van de cliëntenraden gehouden, georganiseerd door de CCR. Naast de CCR en de lokale cliëntenraden, waren ook de RvB, de RvT en de regiodirecteuren uitgenodigd. Het thema van deze dag was: ‘van systeemwereld naar leefwereld’.

Op 19 december vond een bijeenkomst van het lid RvB, de bestuurssecretaris en de CCR plaats, met als onderwerp ‘medezeggenschap 2020’. Tijdens de bijeenkomst is de visie op medezeggenschap van cliënten besproken, onder andere in verband met de regionalisering van de medezeggenschap en de komst van de nieuwe Wmcz. Ook zijn afspraken gemaakt over de (strategische) thema’s en de wijze waarop CCR en RvB samenwerken. Als thema’s voor 2020 zijn in ieder geval benoemd: vrijheid en veiligheid (Wet zorg en dwang), persoonsgericht werken, nieuwe woonzorgvormen en zorg thuis.

Adviezen en besproken onderwerpen

De CCR heeft in 2019 over de volgende voorgenomen besluiten positief advies uitgebracht:

• Jaarrekening 2018
• Tarieven facilitaire intramurale services en horeca 2019 (met uitzondering van de waskosten)
• Kaderbrief 2020
• Begroting 2020
• Intensivering samenwerking De Zorgcirkel en Omring (inclusief raamovereenkomst)
• Verkoop van de Cirkeldis en uitbesteding van de maaltijdvoorziening
• Beleid cameratoezicht (inclusief twee procedures inzage in camerabeelden).

Naast de bovengenoemde adviezen zijn onder andere de volgende onderwerpen in het overleg tussen RvB en CCR besproken:

• (Meer)jaarplan 2019 en 2020
• Beleidsmatige en financiële viermaandsrapportages
• Ontwikkelingen in de zorg
• Samenwerking met andere organisaties
• Regionalisering medezeggenschap cliënten
• Eten en drinken
• Kwaliteitsverslag 2018
• Kwaliteitsgelden
• Dagbesteding
• Vastgoed
• In- en uitstroom medewerkers
• Inkoop
• Rookbeleid
• Green Deal
• Solvabiliteit
• Gebruik iPads en iBabs
• Vergoeding CCR-leden.